Ban mai thơm mắt nắng viết theo thể thơ 1-2-3 do nhà thơ Phan Hoàng khởi xướng năm 2018, được nhiều tác giả thử nghiệm. Các bài thơ đều có sáu câu, chia làm ba khổ. Câu thơ thứ nhất, cũng là khổ thơ đầu tiên đóng vai trò nhan đề tác phẩm, khổ thứ hai có hai câu, khổ ba có ba câu, mỗi câu tối đa 11 đến 13 chữ. Thể thơ 1-2-3 không bị ràng buộc bởi các phép tắc tu từ, hài thanh, ngắt nhịp hay vần điệu chặt chẽ như thơ truyền thống. Điều này khiến người viết thoải mái hơn trong việc sử dụng ngôn từ và cách trình bày ý tưởng.
Nhà thơ vận dụng hình thức này trong toàn tập thơ. Cụ thể, trong bài Quê hương dấu yêu ngọt ngào vị ổi, chị viết:
"Quê hương dấu yêu ngọt ngào vị ổi
Bay qua sông Trà dạt dào sóng mênh mang gió/ Bầy chim thiêng ngậm hạt giống gieo trù phú đồng bằng
No giấc phù sa mặn mà châu thổ/ Làng Bo ơn đời trái ngọt dâng hương/ Theo hành trang những đứa con xa - tỏa lan huyền thoại".
Tại buổi ra mắt sách ngày 23/3, nhà thơ Vũ Trần Anh Thư cho biết chị chắt chiu, nâng niu câu chữ dành tặng bản thân, đem đến cho độc giả món quà tinh thần đầy niềm tin và hy vọng.
Bìa "Ban mai thơm mắt nắng", sách 176 trang, NXB Hội Nhà văn ấn hành. Ảnh: NXB Hội Nhà văn
Tập thơ có 123 bài, chia năm phần: Đường link ban mai, Gương mặt trăng càng xa càng nhớ, Tiếng mưa dội về tiềm thức xa xôi, Có thể nào cách ly cảm xúc, Lỡ một ngày vì yêu ngộp thở. Tác phẩm có nhiều đề tài, từ thiên nhiên, cảnh sắc vùng miền đến tình cảm gia đình, tình yêu đôi lứa và những suy tư, chiêm nghiệm về cuộc sống.
Nhà thơ khắc họa vẻ đẹp nơi mình từng đi qua, chị cho biết yêu núi đồi, yêu những chuyến đi xa: từ Hà Nội "bừng sắc hoa vô ưu", dòng sông Hương "mang câu hò Huế" cho đến Thác Dải Yếm - "bản hòa ca núi rừng Tây Bắc". Nở tím hồng cao nguyên Mộc Châu gợi vẻ đẹp trữ tình vùng núi:
"Nở tím hồng cao nguyên Mộc Châu
Thêu tấm nhung núi đồi mùa xuân lộng lẫy/ Hoa tơ tình mê say ngày nắng mới
Chẳng cần zoom cũng ngây ngất khuôn hình/ Hồn nhiên thế làm sao em biết/ Anh mắc cửi muôn trùng sóng mắt hoa dâng"
Ban mai thơm mắt nắng không chỉ là bức tranh cảnh sắc vùng miền mà còn chứa đựng những suy tư về cuộc sống, con người và thời gian. Phần Tiếng mưa dội về tiềm thức xa xôi, nhà thơ thể hiện tình cảm gia đình, tri ân cha mẹ. Vũ Trần Anh Thư khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần:
"Trĩu nặng bờ vai năm tháng mẹ yêu
Mẹ gánh tuổi thơ con/ Đồi quang rạ rơm thôn nữ ngày mùa thơm trang giáo án
Một ngày rời những ánh mắt thơ ngây lớp học i tờ/ Mẹ tảo tần bán - mua thành thị/ Con lớn theo tháng ngày mẹ gồng mình cơm áo nhà ta".
Nhà phê bình Nguyên Tô nói: "Tôi cảm nhận trong tập thơ sự kết nối với cội nguồn, tình cảm gia đình. Trong bài Một ban mai xanh suốt đời nhau, chị nhắc đến mối tình của hai bậc sinh thành. Điều đó đã gieo mầm đam mê thơ trong tâm hồn tác giả. 'Ban mai' của đời chị chính là tình thương của cha mẹ".
Vũ Trần Anh Thư trăn trở về hành trình theo đuổi văn chương trong bài Những câu thơ mất ngủ. Trong thơ sử dụng một cặp lục bát:
"Những câu thơ mất ngủ
À ơi tôi ngủ chưa tôi/ Chừng mưa đã tạnh, chừng lời đã mơ
Khúc ru rười rượi hương trăng không gian dịu lắng/ Những vần thơ chống mắt xuyên đêm gọi nhau vượt sóng/ Miết mải tay chèo bến chữ vẫn mờ xa".
Nhà phê bình văn học, PGS.TS Nguyễn Đức Hạnh nhận định tác phẩm có nhiều yếu tố mới: "Không chỉ là ánh sáng của bình minh, ban mai trong thơ còn là biểu tượng của tình yêu sự sống. Hình ảnh cây cỏ, gió, mây trở thành những nhân vật có linh hồn, những bài thơ như lát cắt nhỏ của cuộc sống nhưng lại mang nhiều suy tư".
Nhà thơ Vũ Trần Anh Thư. Ảnh: NXB Hội Nhà văn
Vũ Trần Anh Thư, 52 tuổi, từng là học sinh chuyên văn, sau này chị theo đuổi ngành kế toán - tài chính. Chị tìm đến văn chương như một cách cân bằng cuộc sống: giữa công việc với những con số khô khan và thế giới thơ bay bổng, nhẹ nhàng. Trước Ban mai thơm mắt nắng, chị viết tập thơ Tiếng mưa (2022).
Châu Anh